بیمه گردشگران به چه درد می خورد؟
تمام تورهای مسافرتی موظف به بیمه کردن مسافران خود هستند که در قرارداد سفر نیز ذکر می‌شود ولی تا وقتی حادثه رخ نداده طرفین به مفاد قرارداد و سقف پوشش توجهی نمی‌کنند. از طرف دیگر به نظر می‌رسد متولیان، بیمه اماکن و وسایل گردشگری مانند غار یا قایق را مورد توجه قرار نمی‌دهند.
بیمه گردشگر در دنیا انواع و اقسام متفاوتی دارد اما وجه اشتراک همه آنها این است که اجباری هستند. یک نوع از این بیمه ها مربوط به مکان‌های عمومی مانند تله‌کابین هستند و نوعی دیگر مربوط به سفرهای گروهی می‌شود. ممکن است در وهله اول هزینه بیمه غیرضروری به نظر برسد و دفاتر از کم‌ترین مقدار پوشش استفاده کنند ولی هنگامی که حادثه رخ داد مشخص می‌شود که چه جزئیات و نکاتی باید در نظر گرفته شده و از همه مهم‌تر مفاد قرارداد به دقت مد نظر قرار گیرد.
بیمه در تورهای طبیعت‌گردی، بیمه مسئولیت مدنی برگزارکنندگان در قبال استفاده‌کنندگان است. بسته به نوع بیمه اعم از حادثه یا مسئولیت سقف پوشش برای موارد پزشکی، غرامت نقص عضو، تفاوت دارد. بیمه ای که برای بیشتر مسافران ایرانی در نظر گرفته می شود، پوشش حداقل ۲ میلیون تومان دارد و شامل دیه روز یعنی ۴۵ میلیون تومان در حال حاضر می شود.
البته باید بدانید که بیمه داخل شهر و خارج از شهر با هم تفاوت دارند و از طرف دیگر در خارج از شهر هم مقدار بیمه بستگی به درجه سختی منطقه دارد. مجری تور باید مناطق مختلف را که مقصد سفر یا در طی مسیر هستند به شرکت بیمه اعلام کند؛ به عنوان مثال اگر برای رسیدن به مازندران از استان گیلان می‌گذرند باید قید شود تا اگر حادثه‌ای در این استان اتفاق افتاد، مشمول بیمه شود. یا باید مشخص کنند که کوهستان، جنگل یا رودخانه خواهد بود.
در صورتی که خدای ناکرده اتفاقی بیفتد که شامل بیمه شود، مسئول تور کارهای مسافر را انجام داده و هزینه را پرداخت می کند و در نهایت خسارت را دریافت می کند. در خیلی از موارد نیاز نیست مسافر درگیر شود چون اگر اتفاقی بیافتد در ۹۹درصد موارد مسئولیت با آژانس است و حتی ممکن است ماجرا به دادگاه کشیده شود. مگر در موارد خاص به عنوان مثال اگر مسافر از گروه جدا شده و انفرادی عمل کرده باشد مقصر خواهد بود.
البته مواردی هم وجود دارد که شرکت بیمه به علت اظهار نظر بیمار در درمان خود از پرداخت خسارت خودداری می کند. نکته مهم دیگر میزان سقف پوشش است؛ در خیلی از موارد آژانس‌ها حداکثر پوشش را نمی‌خواهند و به جای دیه روز تا سقف ۱۰ یا ۵ میلیون بیمه می‌کنند که در صورت بروز حادثه تا همین حد بیمه پرداخت خواهد کرد.
یکی از موارد که در تمام دنیا هست، بیمه حوادث است در صورتی که یک طرف اتومبیل باشد یعنی چه شخص در اتومبیل باشد و چه اتومبیل با شخصی برخورد داشته باشد از بیمه اتومبیل استفاده می‌شود. این مورد می‌تواند در سایر موارد مانند قایق یا تله‌کابین هم مصداق پیدا کند کما این که در تمام دنیا وجود دارد هر چند در قانون فقط به اتومبیل اشاره شده است.
اما موردی که در بیمه کشور وجود ندارد و مردم از آن اطلاعی ندارند بیمه محل است. در نقاط دیگر دنیا یک رستوران بیمه دارد و اگر حادثه‌ای اتفاق بیافتد حتی اگر مشتری بیمه نباشد، از بیمه رستوران استفاده خواهد کرد اما این بیمه هنوز در ایران جا نیافتاده است و حتی یک قایقی تفریحی هم در ایران بیمه ندارد.
محمد منظرنژاد، راهنمای طبیعت‌گردی می¬گوید: «دو نوع بیمه حوادث و مسئولیت داریم؛ وقتی مسافران با یک آژانس غیرمجاز بروند بیمه حوادث می‌شوند که تا سقف یک میلیون و ۵ میلیون برای فوت پرداخت کرده و باقی به عهده برگزارکننده خواهد بود. اما در بیمه مسئولیت‌های مدنی که مربوط به آژانس‌های مجاز است، دفتر مسئولیت خود را بیمه می‌کند و در این صورت دیه تا ۶۰ میلیون تومان افزایش پیدا می کند.»
او ادامه می دهد: «باید به خط پایانی قرارداد بیمه توجه کرد که نوشته شده براساس نظر کارشناس بیمه اقدام خواهد شد. به همین دلیل ما برنامه‌هایمان را درجه‌بندی کرده‌ایم و بر این اساس بیمه می‌شود. به عنوان مثال اگر برنامه ۴ روزه باشد، عین برنامه ۴ روز را برای بیمه می‌فرستیم و آنها نظر می‌دهند. روز اول برنامه خاصی نیست ۱۰۰۰ تومان و روز دوم قایق‌سواری دارد ۲۰۰۰ تومان و در نهایت می‌گوید هزینه هر مسافر طی ۴ روز سفر چقدر خواهد شد. همچنین در برخی قراردادها بندی آمده مبنی بر این که بیمه‌گذار می‌تواند به ازاء پرداخت ۲۰۰ میلیون سلب بیمه کند. یعنی اگر در حادثه‌ای چند نفر فوت کنند، قطعاً کل خسارت از مبلغ ۲۰۰ میلیون بیشتر خواهد بود. در این صورت شرکت بیمه می‌تواند ۲۰۰میلیون بدهد و دیگر چیزی به عهده‌اش نخواهد بود.»
در صورتی که برای یکی از مسافران تور اتفاقی رخ دهد، خسارات آن بر عهده صاحبان آژانس مسافرتی می‌باشد. بیمه نامه مسئولیت آژانس‌های مسافرتی (ویژه تورهای سیاحتی- زیارتی) به منظور پوشش خسارت‌های جانی احتمالی برای مسافران تورهای سیاحتی و زیارتی صادر می‌شود. از این رو کلیه مسئول آژانس مسافرتی که مالکیت تور را به عهده دارد در قبال مراجعه‌کنندگان به آژانس ها به این بیمه نامه نیاز دارند.